Werken met de digitale overheid
adresbalk
Een adresbalk is het vakje bovenaan in een browser waar u het adres (URL-adres) van een website kunt typen. Als u daar een adres invoert en op ‘Enter’ drukt, gaat de browser naar die website. Het is als het intypen van een huisadres, maar dan voor het internet.
app
Een app is een programmaatje dat u op uw smartphone of tablet kunt zetten. Met dat programmaatje kunt u dan iets doen, zoals digitale foto’s bewerken, online de krant lezen of kijken of er een regenbui aankomt. Met de DigiD app kunt u inloggen op websites van de overheid. Het woordje ‘app’ is een afkorting van het woord ‘applicatie’, dat ‘toepassing’ betekent. Met ’toepassing’ wordt hier bedoeld ‘iets wat je kunt gebruiken’.
Belastingdienst
De Belastingdienst is de organisatie in Nederland die verantwoordelijk is voor het ontvangen van belastingen. Dit betekent dat de Belastingdienst ervoor zorgt dat iedereen in het land de juiste hoeveelheid belasting betaalt, zoals inkomsten-belasting. De Belastingdienst gebruikt dit geld om zaken te betalen zoals scholen, ziekenhuizen en wegen. De Belastingdienst helpt ook met het berekenen van hoeveel belasting u moet betalen. Ook controleert de Belastingdienst of iedereen zich aan de regels houdt.
browser
Als u websites bekijkt op internet, dan gebruikt u een browser. Dat is een computer-programma dat standaard op uw computer staat. Zonder browser kunt u geen websites bekijken. Chrome is een browser die veel wordt gebruikt. Andere bekende browsers zijn Edge, Mozilla Firefox en Safari. Het woord ‘browser’ komt uit het Engels. ‘Browse’ betekent ‘bladeren’, in de zin van ‘bladeren in een boek’. Elke website heeft zijn eigen adres. Dit adres staat in de adresbalk van de browser. Zo’n adres noem je een ‘URL-adres’. Twee voorbeelden van een URL-adres: https://www.overheid.nl/ en https://www.digid.nl/. Om te kunnen zoeken op internet, gebruikt u een zoekmachine, zoals Google, Bing of DuckDuckGo. Een zoekmachine is dus iets anders dan een browser. Ook zoekmachines staan meestal al op uw computer.
Zie hieronder de plaatjes die horen bij de genoemde browsers. Deze plaatjes noem je ook wel icoontjes of pictogrammen.
digitaal
Hier wordt met digitaal bedoeld ‘online’ of ‘via internet’. In het Engels betekent ‘digit’ cijfer. Op internet ‘praten’ computers met elkaar in nullen en enen.
gebruikersnaam
Een gebruikersnaam is een naam die u als gebruiker toegang tot iets geeft. Met het intypen van de gebruikersnaam en het wachtwoord dat erbij hoort, krijgt u als gebruiker toegang tot een computer, een bepaald programma of een dienst op internet. Soms krijgt u een gebruikersnaam toegewezen, soms mag u er zelf één kiezen. Een ander woord voor gebruikersnaam is ‘inlognaam’.
gemeente
Nederland wordt bestuurd door de overheid. De overheid bestaat uit het Rijk, de provincies en de gemeenten. Er zijn meer dan 340 gemeenten in Nederland. Een gemeente kan bestaan uit één stad of plaats, maar ook uit meerdere plaatsen of dorpen. Deze zijn dan samengevoegd tot één gemeente. Elke gemeente heeft een stadhuis en soms ook stadswinkels. Daar kunnen inwoners heen om zaken te regelen. Een gemeente voert alleen taken uit die direct van belang zijn voor haar inwoners. Zoals het huisvuil ophalen of het aanleggen van een fietspad. Ook houdt de gemeente bij wie er in de gemeente wonen. Dat gebeurt in de Basisregistratie Personen. En ze geeft officiële documenten uit, zoals een paspoort, identiteitskaart of een rijbewijs. De gemeente doet nog veel meer. Elke gemeente heeft een eigen website, met nieuws en informatie. Inwoners kunnen via deze website ook zaken regelen, zoals het maken van een afspraak voor een nieuw paspoort.
hangslotje
Staat er een hangslotje voor het adres van de website in de adresbalk van de browser? Dan weet u dat de verbinding tussen uw computer en de website veilig is. Er kan ook een ander plaatje of teken staan. Dit hangt af van welke browser u gebruikt als u aan het internetten bent.
Het hangslotje voor het adres van de website digid.nl, zoals het eruitziet in de browser Edge (zie pijl). In de afbeelding is op het hangslotje geklikt
In plaats van een hangslotje kan er ook een ander teken voor het webadres staan (zie pijl). Hier is een andere browser gebruikt, namelijk Chrome. In de afbeelding is op dat andere teken geklikt
Een beveiligde verbinding kunt u ook herkennen aan de letters ‘https’ in het webadres.
icoon
Een icoon is een klein symbool of plaatje op uw computer, telefoon of tablet. Als u erop klikt, opent een programma of een app. Een icoon wordt ook wel logo of pictogram genoemd.
inloggegevens
Als u wilt inloggen op een website of app, dan heeft u inloggegevens nodig. Meestal bestaan inloggegevens uit een gebruikersnaam en een wachtwoord. Hiermee laat u zien wie u bent, zodat u toegang krijgt tot uw mijn-omgeving met persoonlijke gegevens. De combinatie van gebruikersnaam en wachtwoord wordt ook wel inlog-account genoemd.
inloggen
U logt in als u zich aanmeldt op een computer of bij een website om toegang te krijgen. Om te kunnen inloggen heeft u meestal een gebruikersnaam en wachtwoord nodig. De combinatie van een gebruikersnaam en wachtwoord wordt ook wel ‘account’ of ‘inlog-account’ genoemd. Nadat u bent ingelogd bij een website, komt u op dat deel van de site, dat alleen voor u toegankelijk is en waar persoonlijke informatie over u staat. We noemen dit een ‘mijn-omgeving’. Daarom is het belangrijk dat u uw gebruikersnaam en wachtwoord niet met anderen deelt. Anders kunnen zij hier ook mee inloggen en zo bij uw persoonlijke informatie komen. En als ze kwaad willen, kunnen ze dan iets veranderen in het voordeel van zichzelf en in het nadeel van u.
mijn-omgeving
Een mijn-omgeving is een apart gedeelte op de website van een organisatie, waar u alleen kunt komen door in te loggen. Bij overheids-organisaties logt u in met uw DigiD. In een mijn-omgeving staan pagina’s met uw persoonlijke gegevens. U kunt deze gegevens bekijken en aanpassen. In een mijn-omgeving heeft u ook contact met de organisatie. U kunt er berichten versturen en ontvangen. Neem Mijn Belastingdienst. Daar kunt u uw belastingaangifte invullen en uw eerdere aangiftes bekijken. Elke mijn-omgeving is bedoeld om het u makkelijker te maken. U regelt er belangrijke zaken, zonder dat u daarvoor naar een kantoor hoeft. Het is veilig omdat alleen u toegang heeft tot uw gegevens.
overheid
De Nederlandse overheid is de hoogste macht van het land. Bij de overheid werken tien-duizenden ambtenaren. Sommigen bereiden beleid en wetten voor. Anderen voeren het beleid uit of houden in de gaten of iedereen zich aan de wet houdt. Meer dan 1600 organisaties maken deel uit van de overheid. Daar horen de 12 ministeries bij, de 12 provincies en de 342 gemeenten. De overheid zorgt ervoor dat alles zo goed mogelijk verloopt in Nederland. Dat bijvoorbeeld de wegen goed onderhouden worden, iedereen naar de dokter kan en elk kind onderwijs krijgt. De Nederlandse burger moet voor bepaalde diensten bij de overheid zijn, zoals een nieuw paspoort, teruggave van te veel betaalde belasting of huurtoeslag. Tegenwoordig regelt hij of zij dit meestal via internet. Meer informatie over de overheid vindt u op de site overheid.nl.
persoonlijke gegevens
Persoonlijke gegevens zijn gegevens die iets over u zeggen en waarmee anderen u kunnen herkennen. Dit kan uw naam, adres, geboortedatum, telefoonnummer, e-mailadres of burgerservicenummer (BSN) zijn. Het zijn gegevens die vaak nodig zijn voor officiële zaken, zoals bij een bank, de dokter of de overheid. Persoonlijke gegevens zijn belangrijk en moeten veilig worden bewaard om uw privacy te beschermen. Met ‘persoonsgegevens’ wordt hetzelfde bedoeld als met ‘persoonlijke gegevens’.
QR-code
Een QR-code is een vierkant plaatje met zwarte en witte blokjes dat u kunt scannen met uw mobiele telefoon. Als u de code scant, verschijnt er een link op uw telefoon-scherm. Door op die link te klikken, komt u op een website of krijgt u informatie te zien. Het is een snelle en makkelijke manier om iets te openen zonder te typen. U scant de QR-code met de camera van uw telefoon.
sms
SMS staat voor Short Messaging Service. Dit is Engels en betekent ‘Korte Berichten Service’. Een sms is een tekst-bericht dat u verstuurt van uw mobiele telefoon naar een andere mobiele telefoon (kan ook met een tablet). Hiervoor gebruikt u de app ‘Berichten’. Meestal staat deze app al standaard op uw telefoon. Een sms-bericht typ je met de toetsen van de mobiele telefoon. Ook organisaties van de overheid kunnen u ‘een sms’je’ sturen.
Het plaatje dat bij de app ‘Berichten’ hoort kan er verschillend uitzien. Zo’n plaatje wordt trouwens een icoontje of pictogram genoemd. Op de iPhone ziet het plaatje er zo uit:
Op een Samsung-telefoon ziet het plaatje er zo uit:
veilig
Met veilig kan worden bedoeld dat uw persoonlijke gegevens en berichten op internet goed worden afgeschermd, zodat anderen ze niet kunnen zien of lezen. Deze gegevens staan dan in een mijn-omgeving. Met veilig kan ook een veilige internet-verbinding worden bedoeld. Dit betekent dat mensen die kwaad willen niet op die verbinding kunnen inbreken en zo kunnen meekijken.
wachtwoord
Als u bijvoorbeeld op internet iets wilt regelen, moet u inloggen. Dan typt u uw gebruikersnaam en wachtwoord in op het inlogscherm. Het wachtwoord kiest u altijd zelf. Dit doet u als u zich de eerste keer aanmeldt bij bijvoorbeeld de website waar u iets wilt regelen. Het is belangrijk dat u een wachtwoord kiest dat niet makkelijk te raden is, maar dat u wel goed kunt onthouden. Een goed wachtwoord bestaat uit een combinatie van letters, cijfers en leestekens. Zowel uw gebruikersnaam als het wachtwoord moeten juist worden ingetypt. Maakt u een fout, dan lukt het inloggen niet. Met een wachtwoord wordt uw persoonlijke gegevens beschermd. Geef uw wachtwoord dan ook nooit aan iemand anders!
zorgpolis
Een zorgpolis is het contract dat u krijgt van uw zorgverzekeraar. Hierin staat welke zorg en behandelingen worden vergoed door uw zorgverzekering, zoals de huisarts, medicijnen of het ziekenhuis. De zorgpolis laat ook zien hoeveel premie (geld) u elke maand moet betalen voor uw zorgverzekering. Met de zorgpolis weet u precies waarvoor u bent verzekerd en wat u zelf moet betalen.
zorgtoeslag
Iedereen die in Nederland woont of werkt is verplicht om een zorgverzekering te hebben. Een zorgverzekering is niet goedkoop. Daarom is er zorgtoeslag. Dit is een bijdrage van de overheid om een deel van de kosten te betalen. Om zorgtoeslag te krijgen moet u aan een aantal eisen voldoen. Zo moet u 18 jaar of ouder zijn, een Nederlandse zorgverzekering hebben en niet te veel verdienen. Ook mag u niet te veel spaargeld hebben. En het maakt ook uit of u alleen woont of samen met een partner. Hoeveel u mag verdienen of aan eigen geld mag hebben, verandert elk jaar. U moet zelf zorgtoeslag aanvragen. Hiervoor heeft u uw DigiD nodig. Kijk voor meer informatie op de webpagina toeslagen.nl/zorgtoeslag.
zorgverzekeraar
U sluit een zorgverzekering af bij een zorgverzekeraar.
zorgverzekering
Een zorgverzekering in Nederland is een verplichte verzekering die ervoor zorgt dat u toegang heeft tot medische zorg wanneer u die nodig heeft. Elke inwoner van Nederland moet een basis-zorgverzekering hebben. Deze verzekering dekt de belangrijkste zorgkosten, zoals een bezoek aan de huisarts, behandelingen in het ziekenhuis en medicijnen. U sluit een zorgverzekering af bij een zorgverzekeraar. Voor deze verzekering betaalt u elke maand een premie. Daarnaast is er een eigen risico. Dit betekent dat u een deel van de zorgkosten eerst zelf moet betalen voordat de verzekeraar begint met vergoeden. Naast de verplichte basisverzekering kunt u ook een aanvullende verzekering afsluiten voor extra zorg, zoals behandelingen door de tandarts of fysiotherapie. U kunt elk jaar aan het einde van het jaar wisselen van zorgverzekeraar als u dat wilt.
